Nhưng đã có người đạt được, nhờ nhận chân rằng không phải tìm cái vui cho thân thể hoặc tâm hồn mà phải luyện trí và bắt hành động phải hợp với nguyên tắc thì mới có hạnh phúc. Và bạn sẽ bỏ được thói quen cứ 11 giờ 15 là tự nhủ: "Tới lúc sửa soạn đi ngủ rồi". Bạn phải dùng thời gian đó để tạo sức khoẻ, lạc thú, tiền bạc, danh vọng và tu luyện tâm hồn.
Xét kỹ, ta thấy tiền bạc là vật chất tầm thường nhất. Tôi xin để bạn ở lại đó tới 6 giờ chiều. Rồi tôi sẽ xin giảng tại sao.
Bạn không biết chơi đàn, nhưng bạn có thể tìm hiểu về cách tổ chức một cuộc tấu nhạc. Kiên tâm thì không khi nào thất bại. Tôi nhắc nhở rằng cần phải hy sinh và có một quyết tâm vĩ đại mới được.
Một thái độ như vậy tất nhiên là diệt hết hứng thú của 16 giờ đó và kết quả là nếu ông ta không tiêu phí thời gian đó thì cũng chẳng đếm xỉa gì tới nó cả, coi như ở ngoài lề đời sống. Bảo rằng trí óc bạn không thể tập trung vào một tư tưởng là không có căn cứ. tôi nói vậy và buồn mà nhận rằng phần đông người ta không đọc thơ.
Xin bạn nhớ; không ai cướp được bảo vật đó của bạn. Bạn bị "nhốt trong châu thành" bạn thích du lãm ở đồng quê, thích nhận xét đời sống của muôn loài? (tiêu khiển đó làm mở mang tâm hồn người ta). Họ khoe với bạn mỗi năm đọc được bao nhiêu cuốn.
Thật ra, khó tưởng tượng được trạng thái tinh thần của một người đọc xong tập tạp bút của Hazlitt mà không muốn đọc ngay một vài bài thơ nào rồi mới ăn cơm. Và bây giờ tôi phải xét đến vấn đề là nên coi tuần lễ có sáu hay bảy ngày. Nếu bạn không chịu khó suy nghĩ mệt nhọc 45 phút (mới đầu, công việc ấy chán lắm) thì một giờ rưỡi đọc sách mỗi đêm sẽ uổng lắm.
Đó không phài là lời khuyên của tôi, mà là lời khuyên của những người khôn nhất, thực tế nhất ở đời. Có sao đâu? Tôi biết rằng bạn thưởng thức được âm nhạc, vì vậy các dàn nhạc mới lựa toàn những bản hay, bỏ hết những bản dở. Nếu bạn tự thấy muốn mở rộng chương trình thì tùy ý, miễn là đừng bị cái gì bắt buộc và coi thì giờ thêm đó như là một mối lợi bất ngờ, chứ không phải là lợi tức thường xuyên, như vậy bạn có thể trở lại chương trình sáu ngày một tuần mà không có cảm tưởng rằng mình hóa nghèo hơn và thụt lùi.
Tiểu thuyết đó là cuốn Aurora Leigh mà tác giả là E. Đáng lẽ tôi chỉ cho bạn thì xin bạn chỉ lại cho tôi. Trong chương trình hàng ngày, tôi không dự tính thời giờ đọc báo.
Ai đã thấm nhuần các luật tiến hóa, hiểu rằng nhân luôn luôn sinh ra quả, tất sẽ coi biển là một nguyên tố mà hồi xưa là hơi nước, có lúc đã sôi lên và nhất định sẽ có lúc đông lại thành nước đá. Bạn phải sống với số thời gian là 24 giờ một ngày. Còn trong trường hợp trung bình thì tôi khuyên bạn nên lập chương trình cho sáu ngày một tuần thôi.
Hễ làm không đổ mồ hôi thì nó không bằng lòng. Làm như vậy bạn sẽ có được một khoảng thời gian dài ít nhất là 3 giờ. Nhưng dù giàu đến bậc nào, bạn cũng không thể mua lấy được một phút.