Giả định rằng, các bạn có trình độ văn hoá lớp chín, đã thông thạo cấp độ đọc sơ cấp, nghĩa là đã vượt qua thành công bốn giai đoạn nêu trên. Không phải lúc nào độc giả cũng ghi chú cẩn thận những hạn chế mà tác giả đã tự đặt ra cho bản thân anh ta. Nếu bạn không hiểu bất cứ từ nào trong định nghĩa, bạn sẽ không thể hiểu được ý nghĩa của từ gọi tên vật được định nghĩa.
Hãy để ý đến các phụ đề hay các dấu hiệu về quy mô, mục đích của cuốn sách, hoặc quan điểm đặc biệt của tác giả về đề tài được bàn đến. Khi áp dụng các quy tắc chúng tôi đã nêu, chúng sẽ không còn ngoài tầm nữa. Vấn đề có thể được nêu lên một cách rõ ràng hay thể hiện ngầm.
Nếu nói một cách đơn giản, khoa học liên quan đến thí nghiệm hoặc phụ thuộc vào những nghiên cứu và quan sát tỷ mỷ. Khi bạn đọc một vở kịch, tức là bạn đang đọc một tác phẩm không hoàn chỉnh. Trong bản tóm tắt đó có tính thống nhất của tác phẩm.
Thế giới trong các tác phẩm vĩ đại xét về mặt nào đó là tốt đẹp nên chúng ta muốn được sống trong đó càng lâu, càng thường xuyên càng tốt. Dù tán thành hay phản đối, bạn đều có khả năng mắc sai sót. Vì thế, chúng ta không nên trông chờ sẽ biết đời tư của người đó thật sự như thế nào.
Để thống nhất các thuật ngữ với tác giả, dộc giả phải tìm ra các từ khoá các từ quan trọng trong cuốn sách. Ý NGHĨA CỦA CUỐN SÁCH? Bạn phải hỏi ý nghĩa của những thông tin mà cuốn sách mang lại là gì? Tại sao tác giả cho rằng cần phải biết những điều này? Bản thân bạn có cần phải biết không? Và nếu cuốn sách không những cung cấp thông tin mà còn mở mang kiến thức cho bạn thì điều đó nghĩa là bạn cần đào sâu tìm tòi hơn nữa bằng cách hỏi thêm sẽ có gì xảy ra tiếp theo, tác giả còn có ngụ ý gì và đề xuất gì thêm. Với bách khoa toàn thư - vốn có nội dung chính đề cập đến nhiều vấn đề của nhân loại thì sắp xếp theo trật tự đó không đơn giản vì thế giới không tuân theo trật tự bảng chữ cái.
Lý do không chỉ bởi vì chúng được viết theo thể thơ (trừ Thiên đường đánh mất, các tác phẩm còn lại đều được diễn xuôi cho dễ đọc) mà điều khó khăn nằm ở tính nhân văn của tác phẩm, ở cách tiếp cận vấn đề. (1) Bạn phải phân loại một tác phẩm văn học giả tưởng theo thể loại. Tuy nhiên, những vấn đề này không chỉ có trong đọc sách thần học.
Các tác phẩm viết theo kiểu này có thể là các công trình có tính trang trọng và khó đọc như các tác phẩm của Kant hay các bài luận triết học thông thường. Việc đọc các tác phẩm triết học có những khía cạnh đặc biệt, liên quan đến sự khác nhau giữa triết học và khoa học. Người nói thường không chỉ muốn được lắng nghe mà còn muốn được tán thưởng phần nào.
Các phần được kết hợp và lồng ghép với nhau khi trình độ thực hiện đã lên đến mức tự động hoá. Tóm lại, hãy nhớ rằng từ điển chỉ là một cuốn sách để tra từ chứ không phải cuốn sách nói về các sự vật. Khi không có những cố gắng này, hầu hết độc giả sẽ không ý thức được mình đã bỏ lỡ những gì trong tác phẩm.
Nhưng ngay cả khi tác giả không thảo luận về câu hỏi một cách rõ ràng, đôi khi, ta vẫn tìm được câu trả lời dù là gián tiếp trong tác phẩm. Khi bắt đầu học đọc, người ta học cách nhận biết từng từ riêng rẽ trên trang sách. Thế rồi, sau bao ngày lênh đênh trên biển, anh cũng tìm về được quê hương, tiếp tục vượt qua bao thử thách để những người thân yêu nhận ra anh đồng thời một mình chống lại những kẻ cầu hôn vợ anh và bảo vệ bản thân khi tiêu diệt lũ người đó.
Đọc thể loại này, chúng ta mong muốn tác giả viết chính xác và hiểu những sự thật mà anh ta đưa ra; muốn có cảm giác đang xem lại cuộc đời một con người thật trong một khoảng thời gian và không gian khác. Tác giả có thể giúp bạn giải quyết vấn đề mà không cần phải có dụng ý từ trước. Chúng ta phải học ngôn ngữ hai lần.