Cô vợ đi vắng thì chị cô vợ đến chơi rồi gạ cậu em rể tắm chung

Muốn thành công tốt nhất bạn phải biết rõ việc mình đang làm. Đối với ông, mức giá phải trả hôm nay là dựa trên những thu nhập trong tương lai có thể chẳng bao giờ có, và thường đúng là chẳng bao giờ có: Khi không có thu nhập, niềm hy vọng giúp giá cổ phiếu đứng vững bỗng nhiên sụp đổ, lực hấp dẫn sẽ kéo giá xuống đáy đại dương, với vận tốc đáng kinh ngạc. Năm 1969, khi thị trường đang đến hồi đỉnh cao, Warren cho rằng cổ phiếu dã bị nâng giá quá cao nên quyết định rút lui hoàn toàn ra khỏi thị trường chứng khoán.

Chìa khóa thành công của Warren là ông biết xác định chính xác đâu là những đặc điểm tài chính của một công ty tuyệt vời - đó là một công ty có lợi thế kinh doanh bền vững đã chiếm được một vị trí vững chắc trong tâm trí người tiêu dùng. Quy luật rất dơn giản: Ngân hàng đầu tư không bao giờ dâng cho bạn giá hời, nhưng thị trường thì có. Gia tăng doanh thu sẽ khiến cổ đông và Wall Street vỗ tay hoan nghênh nhiệt liệt, giúp bạn đẩy giá cổ phiếu lên cao, đồng nghĩa với việc bạn sẽ được nhận tiền thưởng hàng triệu đôla, lại còn được mời ăn trưa với chủ tịch hội đồng quản trị.

Ngay cả một thiên tài cũng cần đến sự giúp đỡ của người chuyên viết bài. Trong kinh doanh và đầu tư, có nhiều người bị kẹt trên máng xối hơn là rơi xuống Con đường Bằng phẳng — vì vậy bạn cần phải học về những việc nên làm và cả những việc không nên làm. Các trường kinh doanh khen ngợi những hành vi phức tạp, khó khăn thay vì cổ vũ hành vi đơn giản; nhưng chính hành vi đơn giản mới hiệu quả hơn.

Công ty nào bị ngập tràn trong những chi phí thừa ngay cả trong lúc làm ăn phát đạt thì sẽ bị nhận chìm khi mọi việc không được như mong muốn. Đó là lý do khiến Warren chỉ tập trung vào những sản phẩm đã được thử thách, ông biết được tương lai của chúng trong 15 năm nữa. Khi nhắc đến kẹo cao su là bạn nhớ đến Wrigley, khi nhắc đến một cửa hàng giá rẻ là bạn nghĩ đến Wal-Mart, và khi bạn nhớ đến một ly bia lạnh là bạn nghĩ đến Coors hay Budweiser.

Cái bạn muốn là phải tìm ra một cổ phiếu không ai quan tâm đến, hoặc không đuợc các quỹ đầu tư ưa chuộng mấy, và được chào bán với giá thấp nếu so với giá trị kinh tế về lâu dài. Hợp đồng đã ký thì không thể xóa bỏ, vì vậy phải suy nghĩ thật cẩn thận trước khi đặt bút ký. Hiểu rõ về những gì bạn đang đầu tư là con đường duy nhất để loại bỏ rủi ro.

Khi người ta hỏi Seymour Cray, nhà thiết kế tài hoa của công ty siêu máy tính Cray, đâu là điểm nổi bật của ông so với những kỹ sư khác, ông trả lời rằng đó là sẵn sàng chấp nhận sai lầm như một phần của quy trình thử nghiệm. Tài sản của họ được xây dựng nhờ một người biết xác định đâu là một công ty tuyệt vời. Vì một số lý do mà người ta quyết định dựa trên xu hướng giá cả chứ không dựa trên giá trị.

Ngày hôm sau Capital Cities phải chịu nhượng bộ và đồng ý ký kết theo đòi hỏi của Warren. Người ta hay nhân cách hóa các vật vô tri, ví dụ như các con thú nhồi bông, xe hơi hay cổ phiếu. Một trong những câu hỏi căn bản mà họ thường nêu ra cho nhau là Nếu bạn phải đặt toàn bộ số tiền vào một cổ phiếu và đi ra một hoang đảo trong 10 năm, bạn sẽ chọn cổ phiếu nào? Một phiên bản khác của câu hỏi là Bạn sẽ cảm thấy thoải mái mua vào cổ phiếu nào hôm nay cho dù họ có đóng cửa thị trường chứng khoán trong suốt 10 năm tới? Những câu hỏi này buộc bạn phải từ bỏ việc suy nghĩ ngắn hạn và bắt đầu nghĩ về dài hạn.

Khi bạn bắt đầu nghĩ về dài hạn, bạn sẽ nghĩ đến chất lượng và bản chất kinh tế dài hạn của công ty. Warren bắt đầu thu gom vào một cách hào hứng, mà theo lời ông là, giống như một anh chàng bị cấm vận tình dục nay bất ngờ rơi ngay vào giữa hậu cung đầy những phụ nữ đẹp. Những người dự báo không có trong tay một quả cầu pha lê để nhìn vào đó mà thấy tương lai, nhưng họ cũng có những khoản thế chấp nhà cửa cần phải chi trả và có con cái cần phải vào đại họcệ Wall Street luôn mong muốn nhìn thấy các hoạt động giao dịch tấp nập, đồng nghĩa với việc họ cần phải có vô vàn lý do khiến bạn thay đổi danh mục đầu tư của mình.

Ông cho rằng nếu bạn mua cổ phiếu của một công ty chưa kiếm ra được đồng xu nào, bạn chỉ đơn thuần mua hy vọng rằng nó sẽ làm ra tiền trong tương lai, rằng bạn chỉ mua một dòng thu nhập tương lai có thể sẽ chẳng bao giờ xảy ra. Cách nhìn này giúp ông nhận định liệu mình có trả giá quá cao để sở hữu công ty hay không. Tôi muốn mình có thể giải thích được các sai lầm của mình.

Nhưng nếu vị CEO chỉ cố gắng đổ tội cho người khác hay tình hình về những sai lầm của mình, thì đây là dấu hiệu rõ ràng cho thấy ông ta có thể sẽ lừa dối bản thân về những điều quan trọng khác và gần như chắc chắn không bao giờ trung thực với cổ đông. Sau khi hôn phải vài con ếch trong sự nghiệp của mình, ông kết luận rằng chúng chẳng hấp dẫn tí nào. Nghệ thuật ở đây không phải là tìm ra cơ hội đầu tư đúng, chỉ đơn giản là biết rằng mình có câu trả lời đúng cho câu hỏi đúng.