Đặc trưng của cấp độ này là sự nhấn mạnh đặc biệt đến thời gian. Thứ hai, đâu là các quy tắc giải nghĩa khi đọc tác phẩm văn học giả tưởng? Hơn nữa, một thi phẩm càng giàu hàm ý càng được coi là tuyệt tác.
Điều này cho chúng ta một gợi ý nữa là những nhận định chủ chốt phải nằm trong các lập luận chính của cuốn sách. Đến đây, bạn có thể quay trở lại phần mục lục của cuốn sách này nếu bạn chưa đọc nó. Điều này không có nghĩa là nhà khoa học và người nguyên thuỷ kia không thể thống nhất với nhau về bất kỳ dữ kiện nào, mà cả hai phải đồng ý rằng một chỉnh thể vật chất bao giờ cũng lớn hơn bất kỳ bộ phận nào trong nó.
Nhưng ít nhất nó cũng giúp bạn khởi đầu việc đọc cùng chủ đề. Tuy nhiên, càng chung chung, càng ít cô đọng, lại càng thuận lợi cho việc học các quy tắc thực hành. Nhưng các chương trình đọc đó đòi hỏi bạn phải đọc toàn bộ hoặc phần lớn cuốn sách.
Trên thực tế, nếu người ta đọc một cuốn sách để tăng cường hiểu biết, hay có thêm thông tin, thì họ cũng có thể đọc cuốn đó để giải trí. Theo Aristotle, triết học bắt nguồn từ sự thắc mắc và bắt đầu từ thời thơ ấu, mặc dù đối với đa số chúng ta triết học cũng đã chất dứt từ thời thơ ấu. Các quy tắc đó chia làm ba nhóm: Nhóm thứ nhất là các quy tắc cấu trúc, gồm các quy tắc khám phá ra tính thống nhất và cấu trúc toàn thể - bộ phận; Nhóm thứ hai là các quy tắc giải nghĩa, gồm các quy tắc về xác định và giải nghĩa của các thuật ngữ, nhận định, lý luận có trong sách; Nhóm thứ ba là các quy tắc phê phán gồm các quy tắc về phê bình học thuyết của tác giả.
Một số độc giả thích đọc theo kiểu nhấm nháp khi họ thật sự thích một cuốn tiểu thuyết nào đó. Sự phân biệt này có vẻ khác lạ. Nếu bạn còn bối rối về ngữ pháp của một câu, bạn vẫn chưa vượt qua được cấp độ đọc sơ cấp.
Dựa vào đó ta phân loại được các tác giả theo quan điểm của họ. Vậy đọc tích cực là như thế nào? Câu hỏi này sẽ được nhắc đến nhiều lần trong cả cuốn sách. Khoa học thường được viết theo phương pháp quy nạp, tức là các luận cứ hình thành nên các mệnh đề thông qua các dẫn chứng thực tế.
Nếu bạn học cách đọc đó, thì việc đọc lấy thông tin sẽ tự diễn ra mà không cần bạn quan tâm. Một tác phẩm như nhật ký các nhân vật hoặc một tập thư tay cũng có thể được hiểu là một ghi chép về lịch sử của một thời kỳ. Giả sử, vấn đề ta đang tìm hiểu là một trong những vấn đề nan giải khiến người ta phải mất hàng thế kỷ đấu tranh với nó và là vấn đề đã và sẽ không bao giờ nhận được sự đồng tình từ những người tốt.
Nhưng vì hầu hết kịch được viết theo thể thơ, mà thơ vốn ít nhiều không rõ ràng lắm về mặt thứ tự sắp xếp, nên bạn thường phải đọc to từng đoạn lên. Giả sử, bạn đã biết cách đọc phân tích. Vì thế, yêu cầu đọc tích cực càng quan trọng hơn so với bất kỳ lúc nào: xác định chủ đề, tìm ra mối quan hệ giữa tổng thể và bộ phận; phân tích các thuật ngữ và tìm ra các luận đề và lý lẽ; cố gắng trước khi bắt đầu phê bình hay đánh giá tầm quan trọng.
Bạn phải nhận ra một lập luận ngay khi thấy nó. Tuy nhiên phần này khá dài, trong khi sự thống nhất về nội dung cuốn sách có thể tóm gọn bằng vài dòng dưới đây: Nếu có kỹ năng đọc tốt, bạn có thể thấu hiểu được toàn bộ nội dung tác phẩm chỉ trong một lần đọc.
Ngược lại, độc giả hay thính giả giống người bắt bóng trong môn bóng chày nhiều hơn. Các nhà phê bình văn học đã tán thành hay phản đối cuốn sách này mà không hề nhận ra rằng những nguyên tắc chính được Aristotle áp dụng khi phân tích thơ phụ thuộc một phần vào những điều đã nêu trong một số tác phẩm khác, trong các luận thuyết về tâm lý, logic và siêu hình học của ông. Bạn sẽ chọn những cuốn nào?