Và khi đọc xong bạn thành thật tự hỏi còn ghét thơ nữa không? Tôi đã biết nhiều người đọc xong rồi, tự nhận rằng từ trước oán thơ là hoàn toàn nhầm lẫn. Nhưng, mặt khác, chương trình là một chương trình mà nếu không tôn trọng nó thì nó thành một trò chơi mất. Bỏ qua lời tôi là bỏ qua lời khuyên quý báu nhất đấy.
Chính bạn là người tôi muốn khuyên đấy. Nó là hình thức cao nhất của văn chương. Ai là người trong chúng ta sống 24 giờ một ngày? Tôi nói sống đó, không phải là sống cho có, sống sao cũng được đâu.
Về thời gian, bạn không phải là Hoàng đế Ba Tư mà! Xin phép bạn cho tôi trân trọng nhắc bạn rằng bạn không có nhiều thời gian hơn tôi. Xin bạn đừng tỏ vẻ mỉa mai khi nghe hai tên ấy. Một chương trình làm việc hàng ngày không phải là một tôn giáo.
Trên báo chúng ta thường thấy những bài bày cách sống với một số tiền nhất định, và những bài đó gây những cuộc tranh luận sôi nổi, chứng tỏ rằng người ta rất chú ý tới vấn đề. Nhờ tập trung tư tưởng đều đều (muốn vậy chỉ cần kiên nhẫn, ngoài ra chẳng có bí quyết nào khác) bạn có thể sai khiến óc bạn như nhà độc tài, bất kỳ lúc nào, bất kỳ ở đâu. Các triết gia đã giảng-nghĩa không gian mà không giảng nghĩa thời gian.
Điều thứ nhì là phải vừa đọc vừa suy nghĩ. Tất cả các hiền nhân của mọi thời đều đồng ý về chỗ đó. Nếu người ta bảo bạn chỉ chỉ tên những nhạc cụ dùng trong khúc đầu bản hòa tấu C thấp thì chắc bạn chỉ không được.
Sự thật là không có con đường nào dễ dàng cả. Như trên tôi đã nói, sự tiếp tế thời gian có chỗ này quý nhất, là ta không thể tiêu non nó được. Tôi chỉ khẩn khoản thưa bạn rằng một đời sống không hợp với nguyên tắc là một đòi sống ngu muội, và muốn hành động hợp với nguyên tắc thì có mỗi một cách là mỗi ngày phải nhận xét, suy nghĩ và quyết định.
Thành một nhà chuyên môn cũng thú lắm chứ! Tôi sợ những lời khuyên của tôi có giọng dạy đời và đường đột quá. Rồi tôi sẽ xin giảng tại sao.
Nhưng riêng về phần tôi thì không khi nào bạn bắt gặp tôi du lịch mà không mang theo Marc Aurele. Bạn không nhất định phải chuyên tâm vào nghệ thuật hoặc văn chương mới sống được một cách đầy đủ. Tôi lại làm cho bạn chú ý tới chân lý chói lọi này, là không bao giờ bạn có "nhiều thì giờ hơn" đâu, vì lẽ lúc nào bạn cũng đã có tất cả số thì giờ mà bạn có.
Nếu bạn tự thấy muốn mở rộng chương trình thì tùy ý, miễn là đừng bị cái gì bắt buộc và coi thì giờ thêm đó như là một mối lợi bất ngờ, chứ không phải là lợi tức thường xuyên, như vậy bạn có thể trở lại chương trình sáu ngày một tuần mà không có cảm tưởng rằng mình hóa nghèo hơn và thụt lùi. Tôi bắt đầu từ lúc thức dậy và chỉ kể những việc thầy làm, cuối cùng tôi mới chỉ cách nên dùng thì giờ đó ra sao. Muốn sống đầy đủ, điều kiện thứ nhất là phải kiểm soát được trí óc.
Mặc dầu vậy, bạn vẫn tán thưởng bản đó. Và cũng không có hình phạt. Tiền thuê nhà lại tăng nữa.